Etherische olie maken door stoomdestillatie
In deze blog zullen wij stap voor stap uitleggen hoe u zelf etherische olie kunt maken. Wat een veelvoorkomende gedachte bij mensen is, is dat er etherische olie gemaakt kan worden door bijvoorbeeld een paar takjes lavendel in plantaardige olie of alcohol te laten weken. Dit is echter niet het geval. Het maken van etherische olie kan op verschillende manieren:
– Persing, dunne schil van de citrusvruchten (zeste) samen persen zodat er olie vrijkomt;
– Co2 extract, hoge druk extractie met koolzuurgas;
– Stoomdestilleren.
Wij zullen in deze blog alleen ingaan op het proces van stoomdestillatie.
Stoomdestilleren kan met behulp van een koperen kolom destilleerketel, zie onderstaande afbeelding:
Het is verstandig om voor het destillatieproces het het plantmateriaal te wegen, zodat u de opbrengst aan etherische olie kunt berekenen na het destilleren.
U vult de koperen ketel met heet water en stopt het plantmateriaal in de kolom. Het plantmateriaal moet stevig aangedrukt worden zodat er geen gaten meer zichtbaar zijn waartussen het stoom kan ontsnappen. Vervolgens plaatst u de hoed op de kolom van het destilleerapparaat en sluit u deze aan op de koelemmer. Het is van groot belang dat er tijdens het destilleren geen stoom tussen de naden van de destilleerapparaat kan ontsnappen. U kunt de naden lekdicht maken met aluminium- / teflontape.
Vervolgens moet u een (tuin)slang bevestigen aan de koelemmer en een (tuin)slang bevestigen van de koelemmer naar een afvoer. De tuinslang kunt u aan het uiteinde eventueel insnijden zodat het met de slangenklemmen kan worden vastgezet aan de koelemmer. Het water in de koelemmer dient u langzaam te laten stromen.
Wanneer de opstelling helemaal goed is, begint het destillatieproces. Het water dient verwarmd te worden tot 100 graden. Het stoom zal via het plantmateriaal in de spiraal van de koelemmer terecht komen. Het water in de koelemmer mag tijdens het destillatieproces niet te koud zijn anders blijft de olie aan de wanden van de koelspiraal plakken. Vervolgens komt het hydrolaat en de etherische olie uit de spiraal van de koelemmer. U kunt het hydrolaat en de etherische olie opvangen met een scheitrechter. Hierdoor kunt u het hydrolaat en de etherische olie tijdens het destillatieproces makkelijk scheiden van elkaar.
Wanneer de destilleerketel gebruikt wordt voor verschillende doeleinden (bijvoorbeeld likeur maken) of het maken van verschillende etherische oliën, dan is het noodzakelijk om de destilleerketel na gebruik goed te reinigen. Dit kunt u doen door in plaats van water, goedkope witte wijn de in destilleerketel te gieten. U herhaald vervolgens het proces van destilleren. Na gebruik van de destilleerketel dient deze goed droog opgeborgen te worden, zodat deze niet gaat oxideren.
Hieronder hebben wij de meest voorkomende plantmaterialen beschreven die worden gebruikt bij stoomdestillatie.
Lavadula intermedia ‘Grosso’, een heerlijk geurende lavendel met blauwgroen blad en violetblauwe bloemen. De lavendel kunt u het beste op een zonnige en wat droge plek in de tuin planten. De oogsttijd is in de maanden juni en juli, wanneer de lavendel 50% in knop en 50% in bloei is. Het is aan te raden om de lavendelplant voor twee derde te snoeien. De gemiddelde opbrengst van de etherische olie is 7% van de totaal gedestilleerde plantmateriaal.
Lavendula angustifolia, een heerlijk geurende lavendel met witgrijs blad en paarse bloemen. De lavendel kunt u het beste op een zonnige en wat droge plek in de tuin planten. De oogsttijd is in de maanden juni t/m augustus, wanneer de lavendel 50% in knop en 50% in bloei is. Het is aan te raden om de lavendelplant voor twee derde te snoeien. De gemiddelde opbrengst van de etherische olie is 4% van de totaal gedestilleerde plantmateriaal.
Rozemarijn, een heerlijk aromatische kruid met blauwe bloemen. De Rozemarijn kunt u het beste op een zonnige en beschutte plek in de tuin planten. De oogsttijd is in de maanden juni t/m augustus, wanneer de bloemen aan de rozemarijntakken zitten. Zowel de bladeren als de takken en bloemen worden gebruikt voor het destillatieproces. De gemiddelde opbrengst van de etherische olie is 1-2% van de totaal gedestilleerde plantmateriaal.
Een goed moment om de oogsttijd in de gaten te houden is als u ziet dat de hommels en bijen tegelijk op de plant afkomen. Het is verstandig om pas te oogsten wanneer er een aantal warme en zonnige dagen voorafgaand zijn geweest.
Grove den, Douglasspar en Lariks, naaldbomen die groeien in bosrijke gebieden. Het oogsten van de naaldbomen gebeurt in mei wanneer de uitlopers aan de bomen komen. Voor het behoud van het bos worden alleen de zijtakken gesnoeid. De takken dienen eerst kleiner te worden gemaakt door een hakselaar. De gemiddelde opbrengst aan etherische olie na het destilleren is 0,25% van de Grove den, 0,5% voor de Douglasspar en 0,1% voor de Lariks van de totaal gedestilleerde takken. De Grove den en de Douglasspar moeten twee keer worden gedestilleerd in verband met de waslaag op de takken. Ook hier wordt aangeraden om pas de oogsten na een aantal zonnige dagen, omdat hierdoor de opbrengst van de etherische olie groter is. Twee keer destilleren betekent dat u het destillaat dat uit de spiraal van de koelemmer komt lopen opnieuw in de ketel doet en nogmaals verhit.
Wij hopen dat u inmiddels enthousiast bent geworden voor het maken van uw eigen etherische olie. Hier kunt u een koperen kolom destilleerketel vinden en een scheitrechter zodat u aan de slag kunt gaan.